Od szczeniaka do seniora: Jak zmienia się osobowość twojego pupila z upływem lat

Osobowość psa zmienia się wraz z biegiem czasu, ale te zmiany zachodzą nierównomiernie w czasie życia psiaka jak, podają wyniki badań opublikowane w Scientific Reports przez Uniwersytet ELTE Eötvös Loránd w Budapeszcie oraz Uniwersytet Medycyny Weterynaryjnej w Wiedniu. Autorzy badań zidentyfikowali starsze psy ze słabościami związanymi z wiekiem, które miały niezwykle wysoki poziom aktywności i małe problemy z orientacją.
Osobowość człowieka jest charakteryzowana przez swoisty dualizm: jest zarówno stabilna, jaki i podatna na zmiany, w zależności od punktu odniesienia. Jest to związane z „dojrzewaniem“ mózgu (utrata neuronów na korzyść ilości połączeń oraz otaczaniem i wspomaganiem neuronów przez komórki glejowe) jak i zmianami demencyjnymi. Jeśli porównamy się do rówieśników, to opis naszej osobowości będzie niezmienny pomimo upływu czasu. Jednakże, zmiany osobowości stają się oczywiste, jeśli porównamy siebie na przestrzeni czasu, ponieważ ludzi stają się bardziej konsekwentni, bardziej stabilni emocjonalnie i zgodni im stają się starsi. Wynika to zarówno z genetyki jak i kształtowania się mózgu na drodze organogenezy i plastyczności mózgu w trakcie życia.
Ale jak to się ma do stabilności osobowości i zmian u psów?
Mimo że osobowość psów jest wysoce popularnym tematem w literaturze, nadal można odnaleźć luki na temat długoterminowej stabilności, a także na temat dynamiki rozwoju osobowości. „Chodzi tu o to czy osobowości pozostają niezmiennymi poprzez kilka lat, w jakim wieku zmiany jej są najwyraźniejsze oraz jak bardzo psy zmieniają się przez całe ich życie”, wyjaśnia Borbála Turcsán, pierwszy autor badań (ELTE, Wydział Etologii).
W celu wypełnienia tych luk autorzy przeprowadzili badanie osobowości 217 border collie w szerokim zakresie wiekowym od 6 miesięcy do 15 lat, wykorzystując wszechstronny zestaw testów, znanych jako Vienna Dog Personality Test (VIDOPET). Badacze zaprosili również do badania właścicieli i psy ponownie po upływie 4 lat i przebadali ponownie 37 z nich.
Profesor nadzwyczajny Friederike Range z Laboratorium Clever Dog wyjaśnia, dlaczego psy zostały przebadane ponownie. „Badania podłużne obejmujące wiele lat, wykorzystujące tę samą metodę są niezwykle rzadkie w literaturze na temat psów. Wykonanie badania na tych samych psa, a po upływie mniej więcej 4 lat pozwoliło na uzyskanie odpowiedzi nie tylko na pytanie o stabilność osobowości, ale także na pytanie o indywidualne różnice w rozwoju osobowości, to znaczy czy psy o pewnym profilu osobowości zmieniają się bardziej niż inne.
Badacze wykazali, że osobowość psa również posiada komponent stabilności, a rankingi psów we wszystkich pięciu cechach osobowości pozostawały dość spójne w badanym obszarze czasu. Zatem dla przykładu najbardziej aktywne psy w badanym przykładzie pozostawały najbardziej aktywnymi przez 4 lata. Jednak jednostki z bardziej dojrzałym wstępnie profilem osobowości (które były mniej aktywne, mniej ciekawskie i bardziej skupione na problemach (zmieniały się mniej pod względem tych cech niż ich rówieśnicy – podobnie jak u ludzi.
Zmiany osobowości u u psów z wiekiem
Aby przeanalizować ogólne zmiany osobowości powiązane z wiekiem, badacze porównali osobowości psów należących do siedmiu grup wiekowych. „Odkryliśmy, że osobowość psów zmienia się wraz z wiekiem, i zmiany te pojawiają się nierównomiernie w trakcie życia psów, tak jak u ludzi. Co ważne, dynamika zmian wydaje się specyficzna dla każdej cechy osobowości, powiedziała Zsofia Viranyi z Laboratorium Clever Dog. „Na przykład, cecha orientacji problemowej, która opisuje psią uważność i zdolność do rozwiązywania problemów, zmienia się znacznie w ciągu życia, wzrastając do około 6 roku życia, po czym dalsze zmiany raczej są mało istotne. Dla kontrastu, cecha dociekliwości nie zmieniała się znacząco u młodszych psów, ale od około 3 roku życia ciekawość psów wobec obiektów i sytuacji zmniejszała się.
Niezależność i aktywność psów również spadała w trakcie upływu lat, jednak w przypadku tej cechy najbardziej znaczący spadek pojawiał się pomiędzy wiekiem szczenięcym oraz dojrzałości (1-2 lata). Nie wszystkie cechy wykazywały taką zmienność w miarę upływu lat. Dla przykładu, psy wykazywały jedynie niewielką tendencję to tolerowania frustrujących sytuacji w miarę upływu lat, a poziom socjalizacji wydawał się niezmienny.
Co interesujące, autorzy badań opisali niektóre starsze psy z tendencją do upośledzeń powiązanych z wiekiem, które miały bardzo niski poziom problemu orientacyjnego i wysokim poziomem aktywności. „Poprzez opisanie w szczegółach normatywnych wzorców rozwoju osobowości w trakcie trwania kolejnych etapów życia, badania pomogły w identyfikacji upośledzeń powiązanych z wiekiem”, wyjasnia Enikő Kubinyi, dyrektor badań w Senior Family Dog Project (ELTE), wspieranego przez grant ERC. „Psy uznawane są już jako naturalny model dla ludzkiego modelu poznawczego starzenia się człowieka, a wyniki naszych badań sugerują podobieństwa rządzące zmianami powiązanymi z wiekiem zarówno w osobowości człowieka oraz psa”.
Opracowano na podstawie Scitechdaily.com
Źródła: „Zmiana osobowości na poziomie indywidualnym i grupowym w ciągu całego życia psów” autorstwa Turcsán, B., Wallis, L., Berczik, J., Range, F., Kubinyi i E., Virányi, Zs, 14 października 2020 r., Scientific Reports.